Ο Άγιος Νικόλαος Σμύνους – Ένας ιστορικός μανιάτικος οικισμός
Ο Άγιος Νικόλαος είναι ένα ορεινό χωριό των Μπαρδουνοχωρίων, χτισμένο στις πλαγιές του Ταϋγέτου σε υψόμετρο περίπου 420 μέτρων. Το Κάστρο της Μπαρδούνιας δεσπόζει δίπλα στο χωριό, σε απόσταση λίγων λεπτών με τα πόδια. Αν και πρόκειται για έναν ορεινό οικισμό, ο Άγιος Νικόλαος φέρει το όνομα του Αγίου Νικολάου, όπως συμβαίνει σε πολλούς ελληνικούς τόπους, ανεξαρτήτως γεωγραφίας ή επαγγελματικής παράδοσης.
Το χωριό γιορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου, ημέρα εορτής του Αγίου Νικολάου.
Από κεφαλοχώρι του παρελθόντος
Στο παρελθόν, ο Άγιος Νικόλαος υπήρξε διοικητικό και κοινωνικό κέντρο της περιοχής. Λειτουργούσαν σχολείο, ιατρείο, ειρηνοδικείο, αστυνομικός σταθμός, συμβολαιογραφείο, καφενεία, μπακάλικα και κρεοπωλείο. Αξιοσημείωτη ήταν και η λειτουργία κατασκήνωσης, η οποία φιλοξενούσε παιδιά και νέους κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, συμβάλλοντας στη ζωντάνια του χωριού.
Σήμερα, διατηρούνται μία παραδοσιακή ταβέρνα που λειτουργεί και ως καφενείο, καθώς και ένα μικρό μπακάλικο, τα οποία κρατούν ζωντανό τον κοινωνικό πυρήνα του οικισμού.
Η περιοχή φημίζεται για την παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας ελαιολάδου, καθώς και κρασιού και μελιού.
Πηγές και ιστορικές αναφορές
Ο Άγιος Νικόλαος αναφέρεται σε πολλές ιστορικές πηγές Οθωμανών, Ενετών, Γάλλων και Ελλήνων:
- Το 1695 στον κώδικα Muazzo ως San Nicolo
- Το 1700 στην απογραφή Grimani ως S. Nicola
- Από το 1703 έως το 1705 σε βενετικά τεκμήρια
- Στο ποίημα του Νικήτα Νηφάκη (1798): «Το Σελεγούδι το φτωχό, τα Κόκκινα λουρία ο Άγιος ο Νικόλαος και άλλα δυο χωρία»
- Το 1829, στη στατιστική Exped. Scient., ως Άγιος Νικόλαος
Κατά περίπτωση, παρουσιάζεται άλλοτε ως χωριό της Άνω Μάνης (Alta Maina) και άλλοτε ως μέρος των Μπαρδουνοχωρίων. Το βέβαιο είναι πως πρόκειται για έναν αμιγώς ελληνικό, μανιάτικο οικισμό, με ήθη, έθιμα και πληθυσμό που ταυτίζονται με τη Μάνη. Το όνομά του, όπως συχνά συμβαίνει, προέρχεται πιθανότατα από την κεντρική του εκκλησία, αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο.
Στρατηγική θέση
Σε κοντινή απόσταση από το χωριό βρίσκεται το Κάστρο της Μπαρδούνιας, ένα ιστορικό φρούριο που προστάτευε τα σύνορα με τα μανιάτικα χωριά της λεγόμενης «Δώθε Ρίζας του Ταϋγέτου».
Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επισκεφθείτε τη σελίδα: Το Κάστρο της Μπαρδούνιας
Έθιμα και Παραδόσεις
Ο Άγιος Νικόλαος διατηρεί μέχρι σήμερα παραδοσιακά έθιμα που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά και διατηρούν ζωντανή την τοπική ταυτότητα του χωριού.
Πάσχα στο χωριό
Το Πάσχα στον Άγιο Νικόλαο είναι μια βαθιά βιωματική εμπειρία. Τα αναμμένα κεριά, οι λιτανείες και οι νυχτερινές λειτουργίες δημιουργούν μια ατμόσφαιρα κατανυκτική και παραδοσιακή. Τη Μ. Παρασκευή πραγματοποιείται η περιφορά του Επιταφίου μέσα στο χωριό, ενώ το βράδυ της Ανάστασης η πλατεία γεμίζει φως και χαμόγελα.
Θερινές εκδηλώσεις
Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ιδίως τον Αύγουστο, ο Πολιτιστικός Σύλλογος διοργανώνει πολιτιστικές βραδιές, παιδικά παιχνίδια, μουσικές εκδηλώσεις και προβολές. Οι εκδηλώσεις αυτές αποτελούν σημαντικό σημείο επανασύνδεσης των κατοίκων με τον τόπο και συμβάλλουν στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης.
Τοπική φιλοξενία και καθημερινότητα
Η φιλοξενία των κατοίκων, το κοινό φαγητό στην πλατεία και οι αυθόρμητες κουβέντες στο καφενείο είναι έθιμα της καθημερινότητας που δίνουν στον Άγιο Νικόλαο τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του. Η ζωή κυλά με ρυθμούς ήρεμους αλλά ουσιαστικούς, διατηρώντας στοιχεία της παραδοσιακής λακωνικής ζωής.